औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थांमधील प्रशिक्षणार्थींना शिष्यवृत्ती योजना

महाराष्ट्र शासनाच्या सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाने अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांसाठी औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (ITI) मध्ये प्रशिक्षण घेण्यासाठी ‘शिष्यवृत्ती योजना’ सुरू केली आहे. आयटीआयमध्ये तांत्रिक प्रशिक्षण देऊन अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांना नोकरीच्या संधी उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. ही योजना विद्यार्थ्यांना त्यांच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करण्यास आणि त्यांचे कौशल्य वाढविण्यास मदत करते.

या योजनेंतर्गत, आयटीआयमध्ये राहणाऱ्या अनुसूचित जाती विद्यार्थ्यांना तंत्रशिक्षण विभागाकडून दरमहा ₹60/- आणि समाज कल्याण विभागाकडून ₹40/- दरमहा शिष्यवृत्ती दिली जाते. तसेच, ज्या विद्यार्थ्यांना तंत्रशिक्षण विभागाकडून काहीही मिळालेले नाही अशा विद्यार्थ्यांना समाज कल्याण विभागाकडून ₹100/- प्रति महिना शिष्यवृत्ती दिली जाते. या शिष्यवृत्ती विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक खर्चासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करतात, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या अभ्यासावर अधिक लक्ष केंद्रित करता येते.

या योजनेचे मुख्य फायदे तंत्रशिक्षण विभागामार्फत दरमहा ₹60/- आणि निवासी विद्यार्थ्यांना समाज कल्याण विभागामार्फत ₹40/- असे आहेत. तसेच ज्या विद्यार्थ्यांना तंत्रशिक्षण विभागाकडून काहीही मिळत नाही, त्यांना समाजकल्याण विभागाकडून दरमहा ₹100/- शिष्यवृत्ती दिली जाते. ही आर्थिक मदत विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक खर्चासाठी मदत करते आणि त्यांच्या शिक्षणातील अडचणी कमी करते.

या योजनेसाठी काही पात्रतेचे निकष आहेत. अर्जदार हा महाराष्ट्र राज्याचा कायमचा रहिवासी असावा आणि तो अनुसूचित जाती (SC) प्रवर्गातील असावा. विद्यार्थ्यांनी मान्यताप्राप्त औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेतून (ITI) प्रशिक्षण घेतलेले असावे. तसेच, अर्जदाराच्या वडिलांचे वार्षिक उत्पन्न ₹65290/- पेक्षा जास्त नसावे.

अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे ऑफलाइन आहे. अर्जदाराने आपला अर्ज संबंधित औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेकडे (ITI) सादर करावा. त्यानंतर, अर्जदाराने आपल्या संस्थेच्या मुख्याध्यापकांशी संपर्क साधून आवश्यक कागदपत्रे सादर करावीत. अर्ज सादर केल्यानंतर संबंधित आयटीआय हा अर्ज सहाय्यक आयुक्त, समाज कल्याण कार्यालयाकडे मंजुरीसाठी पाठवेल.

अर्जासाठी आवश्यक असलेल्या कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, जात प्रमाणपत्र, वडिलांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र, बँक तपशील आणि शैक्षणिक प्रमाणपत्र यांचा समावेश आहे. ही कागदपत्रे सबमिट केल्यानंतर, अर्जाची प्रक्रिया पूर्ण केली जाऊ शकते.

अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांना तांत्रिक शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या शैक्षणिक उन्नतीसाठी ही योजना महत्त्वाची आहे. शिष्यवृत्ती विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य देतात आणि त्यांची तांत्रिक कौशल्ये सुधारण्यास मदत करतात. त्यामुळे ही योजना विद्यार्थ्यांमध्ये तंत्रशिक्षणात अधिक रस निर्माण करते आणि त्यांच्या करिअरला गती देते. ही योजना विद्यार्थ्यांचे भविष्य उज्ज्वल करण्यासाठी, त्यांना आर्थिक स्थैर्य आणि शैक्षणिक प्रगती साधण्यास मदत करणारे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. अशा प्रकारे, ‘शिष्यवृत्ती योजना’ ही अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांसाठी एक उत्कृष्ट आणि उपयुक्त योजना आहे.