महाराष्ट्र शासनाची योजना: VJNT आणि SBC विद्यार्थ्यांसाठी तांत्रिक शिक्षणाचा प्रचार

महाराष्ट्र शासन VJNT (अनुसूचित जाती आणि भटक्या जमाती) आणि SBC एक अभिनव योजना (विशेष मागास प्रवर्ग) विद्यार्थ्यांना तांत्रिक शिक्षणासाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेचा उद्देश विद्यार्थ्यांमध्ये तांत्रिक शिक्षणाची आवड निर्माण करणे आणि त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीसाठी आवश्यक सहाय्य प्रदान करणे हा आहे.

शासन निर्णय क्रमांक EBC-1079/56243/D-1 दिनांक 7 मे 1983 नुसार, या योजनेअंतर्गत ITI (औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था) विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती दिली जाते. या शिष्यवृत्तीद्वारे, तंत्रशिक्षण विभागाकडून दरमहा ₹40/- आणि सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागाकडून दरमहा ₹60/- शिष्यवृत्ती दिली जाते. तंत्रशिक्षण विभागाकडून शिष्यवृत्ती न मिळालेल्या व्ही.जे.एन.टी. आणि SBC विद्यार्थ्यांना सामाजिक न्याय आणि विशेष सहाय्य विभागाकडून दरमहा ₹100/- शिष्यवृत्ती दिली जाते. 

या योजनेचा मुख्य उद्देश विद्यार्थ्यांमध्ये तंत्रशिक्षणाची आवड वाढवणे आणि त्यांना आर्थिक मदत करणे हा आहे. या योजनेमुळे विद्यार्थ्यांचा त्यांच्या शिक्षणासाठीचा आर्थिक भार कमी होतो आणि त्यांना त्यांच्या शैक्षणिक प्रवासात अधिक स्थिरता मिळते. यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांची तांत्रिक कौशल्ये सुधारता येतात आणि भविष्यातील करिअरची तयारी करता येते.

योजनेच्या लाभासाठी काही पात्रता निकष आहेत. विद्यार्थी VJNT किंवा SBC श्रेणी आणि मान्यताप्राप्त ITI उत्तीर्ण असावा. पालक किंवा पालकांचे वार्षिक उत्पन्न ₹65290/- पेक्षा कमी असावे यासाठी प्रशिक्षित केलेले असावे. या सर्व निकषांची पूर्तता करणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या मुख्याध्यापकांनी आयटीआयशी संबंधित निवड प्रक्रिया पूर्ण केली आहे, ते या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.

अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे ऑफलाइन आहे. विद्यार्थ्यांनी त्यांचे अर्ज संबंधित आयटीआयमध्ये सादर करावेत. संबंधित ITI मध्ये सादर करावा अर्ज मंजुरीसाठी सहाय्यक आयुक्त, समाज कल्याण कार्यालयाकडे पाठविला जाईल. आधार कार्ड, 7/12 प्रमाणपत्र, 8-अ प्रमाणपत्र, जातीचे प्रमाणपत्र (SC/ST लाभार्थ्यांसाठी), स्व-घोषणा, पूर्व मंजुरी पत्र आणि इन्स्ट्रुमेंट इनव्हॉइससह आवश्यक कागदपत्रे अर्जासोबत जोडली जाणे आवश्यक आहे.

व्हीजेएनटी आणि एसबीसी ही योजना विद्यार्थ्यांना तांत्रिक शिक्षणासाठी आणि त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीसाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी महत्त्वाची आहे. शिष्यवृत्ती विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य देतात आणि त्यांची तांत्रिक कौशल्ये सुधारण्यास मदत करतात. त्यामुळे या योजनेमुळे विद्यार्थ्यांमध्ये तंत्रशिक्षणाची अधिक आवड निर्माण होऊन त्यांच्या करिअरला गती मिळते. ही योजना विद्यार्थ्यांचे भविष्य उज्ज्वल करण्यासाठी, त्यांना आर्थिक स्थैर्य आणि शैक्षणिक प्रगती साधण्यास मदत करण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.