VJNT आणि SBC विद्यार्थ्यांसाठी तांत्रिक प्रशिक्षण योजना

महाराष्ट्र सरकारने 2003-04 मध्ये VJNT (अनभारित जाती आणि भटक्या जमाती) आणि SBC (विशेष मागास वर्ग) श्रेणीतील बेरोजगार तरुण आणि विद्यार्थ्यांसाठी स्वयंरोजगार निर्माण करण्यासाठी एक नाविन्यपूर्ण योजना सुरू केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश विद्यार्थ्यांना तांत्रिक प्रशिक्षण देऊन सेवा क्षेत्रात रोजगार निर्माण करणे हा आहे. या योजनेंतर्गत विद्यार्थ्यांना अल्पकालीन तांत्रिक अभ्यासक्रम शिकवणाऱ्या शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थांमध्ये (आयटीआय) तांत्रिक प्रशिक्षण दिले जाते.

या योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांसाठी ₹400/- ते ₹2400/- (अभ्यासक्रमानुसार) तांत्रिक प्रशिक्षण शुल्क संबंधित ITI ला दिले जाते. प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर, विद्यार्थ्यांना ₹1000/- किमतीचे टूल किट दिले जाते. हे टूलकिट विद्यार्थ्यांना त्यांच्या कौशल्यांचा वापर करून स्वतःचा रोजगार निर्माण करण्यास मदत करते.

या योजनेसाठी विद्यार्थी व्हीजेएनटी किंवा एसबीसी श्रेणीतील असणे आवश्यक आहे. या योजनेंतर्गत प्रशिक्षणासाठी विद्यार्थ्यांची निवड संबंधित शासकीय आयटीआयचे प्राचार्य आणि संबंधित सहाय्यक समाज कल्याण आयुक्त यांच्यामार्फत केली जाते. निवड प्रक्रिया पूर्णपणे पारदर्शक आणि विद्यार्थ्यांच्या गुणवत्तेवर आधारित आहे.

अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे ऑफलाइन आहे. विद्यार्थ्यांनी संबंधित औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेला (ITI) भेट द्यावी आणि योजनेच्या अर्जाची हार्ड कॉपी मागवावी. अर्जामध्ये सर्व आवश्यक माहिती भरून, पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र (स्वाक्षरीसह), सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडून अर्ज सादर करावा. संपूर्णपणे भरलेला आणि स्वाक्षरी केलेला अर्ज संबंधित प्राधिकरणाकडे सादर केला पाहिजे. अर्ज सादर केल्यानंतर, अर्ज यशस्वीरित्या सादर केल्याची पावती/पोचती प्राप्त झाली पाहिजे.

अर्जासाठी आवश्यक असलेल्या कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, जातीचे प्रमाणपत्र, पालकांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र, अधिवास प्रमाणपत्र, शाळा सोडल्याचा दाखला आणि रहिवासी पुरावा यांचा समावेश आहे. ही कागदपत्रे सबमिट केल्यानंतर, अर्जाची प्रक्रिया पूर्ण केली जाऊ शकते.

व्हीजेएनटी आणि एसबीसी विद्यार्थ्यांसाठी ही योजना अतिशय महत्त्वाची आहे, कारण ती त्यांना तांत्रिक प्रशिक्षण घेण्यासाठी आणि स्वतःचा रोजगार निर्माण करण्यासाठी आवश्यक सहाय्य प्रदान करते. सरकारी ITIs द्वारे ऑफर केलेले तांत्रिक प्रशिक्षण आणि टूलकिट विद्यार्थ्यांना त्यांचे भविष्य उज्ज्वल करण्यासाठी त्यांच्या कौशल्यांचा वापर करण्यास सक्षम करतात. या योजनेमुळे विद्यार्थ्यांना तंत्रशिक्षणात अधिक रस निर्माण होतो आणि त्यांच्या करिअरला गती मिळते.

अशा प्रकारे, महाराष्ट्र सरकारची ही योजना VJNT आणि SBC विद्यार्थ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक स्थिरता आणि शैक्षणिक प्रगतीमध्ये मदत होते.